Όσο και αν ο αγαπημένος των παιδιών Άγιος Βασίλης μοιάζει να μη συμβαδίζει με τα ελληνικά ήθη και έθιμα, στην πραγματικότητα οι ρίζες και αυτού του μύθου βρίσκονται βαθειά στην ελληνορθόδοξη παράδοση.
Από την Καππαδοκία της Μικράς Ασίας
Ο Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε στην Καππαδοκία της Μικράς Ασίας. Έζησε από το 330 μέχρι το 378 π.Χ. Ήταν θεολόγος, Επίσκοπος της Καισαρείας και ένας από τους Τρεις Ιεράρχες που θεωρούνται προστάτες της παιδείας και των σχολείων. Αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και θεωρείται ο εμπνευστής και ο πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας.
Ο Μέγας Βασίλειος πέθανε στις 31 Δεκεμβρίου του 378 π.Χ. Η 1η Ιανουαρίου του 379, ημέρα της κηδείας του, θεωρήθηκε από τους χριστιανικούς λαούς ότι φέρνει ευλογία και καλή τύχη στη νέα χρονιά. Στα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς είναι το κύριο πρόσωπο και γίνεται υπενθύμιση στον σπιτονοικοκύρη για το έργο του, ώστε να φροντίζει να το επαναλαμβάνει κι αυτός. «Άγιος Βασίλης έρχεται… από τη Καισαρεία».
Το πέρασμα από την Ευρώπη
Στις χώρες της Ευρώπης σε αυτόν τον ρόλο έχει επικρατήσει η μορφή του Αγίου Νικολάου. Πολύ σημαντικός Άγιος για χώρες όπως η Ρωσία, η Αυστρία, το Βέλγιο και η Γερμανία. Οι πρώτες ιστορίες όμως που οδήγησαν στον μύθο του χαμογελαστού γέροντα που μοιράζει δώρα, άρχισε να χτίζεται από τους Ολλανδούς. Ταξιδεύει επάνω σε ένα παλιό ξύλινο βαγόνι τρένου και τα παιδιά αφήνουν τα παραδοσιακά τους ξύλινα παπούτσια μπροστά στο τζάκι, για να τους αφήσει μέσα σε αυτά τα δώρα.
Το 1823 δημοσιεύτηκε το παραμύθι «A Visit from St. Nicholas» (Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο) του Κλέμεντ Κλαρκ Μουρ. Σε αυτό η επίσκεψη του γέροντα γίνεται την παραμονή των Χριστουγέννων, ενώ στη θέση των ξύλινων παπουτσιών ο συγγραφέας φαντάζεται πλεχτές κάλτσες κρεμασμένες στο τζάκι. Το βαγόνι έχει δώσει τη θέση του σε ένα μικρό έλκηθρο που πετάει, το οποίο σέρνουν τάρανδοι. Αργότερα το παραμύθι έγινε κλασσικό με τον τίτλο «Η Νύχτα πριν τα Χριστούγεννα».
Η ώρα του…marketing
Η σημερινή εικόνα του ευτραφή παππούλη με την πλούσια λευκή γενειάδα και τα κόκκινα ρούχα εμφανίστηκε το 1931, όταν γνωστή αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών τον παρουσίασε να φέρνει τα προϊόντα της σαν πρωτοχρονιάτικα δώρα. Φυσικά όλα ήταν στα δικά της χρώματα με το επικρατέστερο να μην είναι άλλο από το κόκκινο. Μέσα από τις διαφημίσεις η γνωστή σε όλους μας φιγούρα καθιερώθηκε οριστικά.
Η επιστροφή στην Ελλάδα
Λέγεται πως στην Ελλάδα, η εικόνα αυτή άρχισε να έρχεται τη δεκαετία του 50 από ομογενείς που βρίσκονταν στην Αμερική. Ο Άγιος άρχισε να μπαίνει με καρτ ποστάλ στα σπίτια των ελληνικών οικογενειών. Πιστοί στην παράδοση οι Έλληνες, δεν ξέχασαν τον Ορθόδοξο Άγιο Βασίλειο και την καλή τύχη και ευλογία που η Χάρη του δίνει την πρώτη μέρα του νέου έτους. Έτσι τα ελληνικά σπίτια περιμένουν τον Άγιο Βασίλη την Πρωτοχρονιά, ημέρα που η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάει την μνήμη του.
Μπορεί να είναι ένας αστικός μύθος με εμφανή τα δυτικά στοιχεία. Μπορεί γύρω από αυτόν να έχει στηθεί μια παγκόσμια εμπορική επιχείρηση. Εμείς ας κρατήσουμε το ηθικό δίδαγμα από την ιστορία του Άη Βασίλη. Την χαρά να προσφέρουμε και να μοιραζόμαστε.
Φωτογραφίες – κείμενο: Μιχάλης Μαγνήσαλης
Εγγραφείτε στο Blog μας δίνοντας μόνο το email σας για να λαμβάνετε κάθε νέο άρθρο την ώρα που δημοσιεύεται κάνοντας κλικ εδώ.
Αναζητήστε παλιότερα άρθρα στο αρχείο μας, κάνοντας κλίκ εδώ.
– Η αναπαραγωγή, δημοσίευση, τροποποίηση, ή εκμετάλευση των φωτογραφιών, video, κειμένων και λογότυπων που περιλαμβάνονται στον παρόντα ιστότοπο για οποιαδήποτε χρήση προσωπική ή εμπορική χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια, απαγορεύται αυστηρά βάσει του Νόμου 2121/93 (όπως έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα) και των διεθνών συμβάσεων περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων.
