Η λέξη «Φλαμίνγκο» έχει συνδεθεί στο μυαλό των σύγχρονων ανθρώπων με ένα μεγάλο ροζ χαμογελαστό πουλί. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από εκείνο το καλοκαίρι που οι παραλίες είχαν γεμίσει με φουσκωτά φλαμίνγκο σε διάφορα μεγέθη. Η πραγματικότητα όμως είναι αρκετά διαφορετική. Πρόκειται για ένα πανέμορφο πουλί, που όπως κάθε άγριο ζώο ζει στη φύση και δεν νιώθει άνετα με την ανθρώπινη παρουσία. Ξέρει να επιβιώνει ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες εκεί που άλλοι ζωντανοί οργανισμοί θα είχαν πεθάνει, όπως καυστικές λίμνες, λιμνοθάλασσες με πολύ αλμυρό νερό, ακόμα και περιοχές με πολύ μεγάλο υψόμετρο.
Κάναμε μια βόλτα στη λιμνοθάλασσα και με τους φωτογραφικούς μας φακούς «πλησιάσαμε» όσο πιο κοντά μπορούσαμε. Όλα τα πουλιά έχουν ένα απίστευτο τρόπο να υπολογίζουν την απόσταση μας από αυτά. Μόλις αντιληφθούν ότι κάνουμε ένα βήμα πιο κοντά από το όριο τους, ξεκινούν να κινούνται. Σαν μια κλασική χορογραφία σε αργή κίνηση, αλλάζουν την θέση τους τόσο όσο να νιώσουν και πάλι ασφαλή.
Τα τρία πρώτα χρόνια της ζωής τους, τα φτερά τους έχουν ένα σκούρο καφέ-γκρι χρώμα. Ο λαιμός τους και η κοιλιά τους είναι πιο ανοιχτόχρωμα. Στην Ελλάδα είναι δύσκολο να συναντήσουμε νεογέννητα. Τα μικρά που συμβιώνουν μαζί με τους ενήλικες είναι ήδη αρκετά αναπτυγμένα. Τα φλαμίνγκο είναι μεταναστευτικά πουλιά και πολύ σπάνια αναπαράγονται στην Ελλάδα. Η πιο πρόσφατη αναπαραγωγή τους ήταν το 2020 στη λιμνοθάλασσα του Αγίου Μάμαντα στη Χαλκιδική. Παλιότερα είχε γίνει το 2002 στην Αλυκή Καλλονής στη Μυτιλήνη.
Η μύτη τους δεν έχει πάντα το έντονο ροζ χρώμα που έχουμε συνηθίσει από τα παιδικά παιχνίδια. Στον ίδιο υγρότοπο συναντήσαμε πουλιά με έντονο όπως και με πολύ ανοιχτό ροζ και άλλα με γκρίζα, ή σχεδόν λευκή μύτη. Όλες όμως είναι μαύρες στην άκρη τους. Όποιο και να είναι το χρώμα της, η μύτη τους είναι είναι ένα «πολυεργαλείο» πολύ σημαντικό για την επιβίωση τους.
Το μέγεθος και το καμπυλωτό σχήμα της είναι ειδικά ώστε με ένα βούτηγμα στο νερό να εγκλωβίζει μεγάλη ποσότητα τροφής. Όταν σηκώσουν το κεφάλι τους τόσο όσο να βγει η μύτη τους από το νερό, η περίτεχνη κατασκευή του εσωτερικού της λειτουργεί σαν φίλτρο. Με την βοήθεια της βαρύτητας φεύγει το νερό και όλο το άχρηστο περιεχόμενο και έτσι το πουλί καταπίνει μόνο ότι είναι χρήσιμο για την διατροφή του.
Μετά το τρίτο έτος της ζωής τους το σκούρο καφέ χρώμα σταδιακά δίνει τη θέση του στο λευκό. Το χαρακτηριστικό ροζ χρώμα στα φτερά τους το αποκτούν όσο μεγαλώνουν, επειδή τρώνε διάφορα καρκινοειδή και κυρίως μια ποικιλία από μικροσκοπικές γαρίδες, τις Artemia. Ζουν και αυτές στα ρηχά νερά των υγροτόπων και αποτελούν την αγαπημένη τροφή των φλαμίνγκο. Αυτός ο εντυπωσιακός χρωματισμός βρίσκεται στο εσωτερικό των φτερών τους. Αποτελείται από μια σκούρα σειρά και μια πιο ανοιχτόχρωμη. Για να μπορέσει κάποιος να απολαύσει αυτό το αριστούργημα της φύσης πρέπει να βρίσκεται εκεί την ώρα που το πουλί ανοίγει τα φτερά του για να πετάξει, ή κατά την διάρκεια της πτήσης του.
Παρόλο που η στάση στο ένα πόδι δεν είναι προνόμιο μόνο των φλαμίνγκο, είναι κάτι που τα χαρακτηρίζει. Η φύση έχει προικίσει τα περισσότερα πουλιά με έναν μηχανισμό που τους επιτρέπει να τοποθετούν μόνο το ένα πόδι ακριβώς κάτω από το κέντρο βάρους του σώματός τους. Έτσι δαπανούν λιγότερη ενέργεια από ότι όταν στέκονται στα δύο πόδια και ένας εσωτερικός «μηχανισμός ελέγχου» τα βοηθάει να διατηρούν πιο εύκολα την ισορροπία τους.
Τα φλαμίνγκο φαίνεται ότι έχουν εξελίξει αυτό το χάρισμα σε μεγάλο βαθμό. Δεν κινούν σχεδόν καθόλου τους μύες όταν στέκονται στο ένα πόδι. Σε αυτή τη στάση φαίνεται ότι διατηρούν πιο εύκολα την ισορροπία τους. Μπορούν όχι μόνο να κοιμούνται στο ένα πόδι, αλλά και να «ψαρεύουν» και να τρώνε. Ίσως να είναι και ένας τρόπος να διατηρούνται ζεστά όπως ακριβώς κάνουμε κι εμείς όταν μαζεύουμε κοντά στο σώμα μας τα χέρια και τα πόδια επειδή κρυώνουμε. Παρατηρήσαμε ότι όσο πλησίαζε το μεσημέρι και η θερμοκρασία ανέβαινε, τόσο λιγότερα πουλιά στεκόντουσαν στο ένα πόδι.
Χαρακτηριστικές είναι οι κινήσεις του λαιμού τους. Ενώ σε ήρεμη κατάσταση έχει σχήμα «S», όταν θέλουν να κάνουν επίδειξη ισχύος και να επιβληθούν το ένα στο άλλο, στέκονται αντικρυστά σηκώνοντας το κεφάλι ψηλά βγάζοντας δυνατές κραυγές και μας δίνουν αυτούς τους όμορφους σχηματισμούς.
Η ονομασία «φοινικόπτερα» κατά μία εκδοχή προέρχεται από τη λέξη Φοῖνιξ που ήταν το ιερό πτηνό των αρχαίων Αιγυπτίων. Κατά μια δεύτερη εκδοχή προέρχεται από το αρχαίο επίθετο φοινικιοῦς, που σημαίνει αυτός που έχει κοκκινωπό χρώμα. Η ονομασία «φλαμίνγκο» προέρχεται από την λατινική flamma που σημαίνει φωτιά. Όπως και αν έχουμε συνηθίσει να τα λέμε, δεν θα σταματήσουν ποτέ να μας γοητεύουν. Η παρουσία τους στολίζει τους υγρότοπους και είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του οικοσυστήματος.
Παρατηρούμε την άγρια ζωή χωρίς να παρεμβαίνουμε σε αυτήν. Ποτέ δεν πλησιάζουμε περισσότερο από το επιτρεπτό και ποτέ δεν παγιδεύουμε τα ζώα για να τα φωτογραφίσουμε. Σκοπός μας είναι να γνωρίσουμε και όχι να καταστρέψουμε!
Φωτογραφίες – κείμενο: Μιχάλης Μαγνήσαλης
Εγγραφείτε στο Blog μας δίνοντας μόνο το email σας για να λαμβάνετε κάθε νέο άρθρο την ώρα που δημοσιεύεται κάνοντας κλικ εδώ.
Αναζητήστε παλιότερα άρθρα στο αρχείο μας, κάνοντας κλίκ εδώ.
– Η αναπαραγωγή, δημοσίευση, τροποποίηση, ή εκμετάλευση των φωτογραφιών, video, κειμένων και λογότυπων που περιλαμβάνονται στον παρόντα ιστότοπο για οποιαδήποτε χρήση προσωπική ή εμπορική χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια, απαγορεύται αυστηρά βάσει του Νόμου 2121/93 (όπως έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα) και των διεθνών συμβάσεων περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων.
