Ο θεσμός των πανηγυριών είναι μια ζωντανή μορφή έκφρασης της ελληνικής παράδοσης. Κυρίως την περίοδο του καλοκαιριού με αποκορύφωμα τον Σεπτέμβριο. Για λίγες μέρες κάθε χρόνο διοργανώνονται σε πολλές περιοχές της υπαίθρου. Άλλοτε στα πλαίσια μιας θρησκευτικής γιορτής και άλλοτε με αφορμή κάποιο πολιτιστικό γεγονός. Τα πανηγύρια από τα πολύ παλιά χρόνια συνδύαζαν το θρησκευτικό και πολιτιστικό στοιχείο με τα στοιχεία της διασκέδασης, της κοινωνικής συνοχής και της οικονομίας.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό των πανηγυριών είναι η επανασύνδεση των μελών της κοινότητας. Λόγω των καλοκαιρινών διακοπών, έρχονται οι απόδημοι από διάφορες περιοχές και έτσι επανατροφοδοτούν τη σχέση τους. Σε πολλές μάλιστα ορεινές περιοχές της Ελλάδας, μπορεί παραδοσιακά το πανηγύρι του χωριού να είναι χειμωνιάτικο. Επειδή όμως τον χειμώνα στο χωριό μένουν κυρίως ηλικιωμένοι, το μεταφέρουν σε μεγάλες καλοκαιρινές γιορτές όπως είναι η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, ή η Κοίμηση της Θεοτόκου. Αυτός είναι και ο λόγος που το καλοκαίρι έχουμε περισσότερα πανηγύρια.

Η έννοια της εμποροπανήγυρης συνδυάζει το θρησκευτικό ή το πολιτιστικό στοιχείο με το στοιχείο της διασκέδασης, της κοινωνικής συνοχής και της οικονομίας. Όμως δεν ήταν παντα έτσι. Όπως σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα η εξέλιξη είναι φανερή μέσα στα χρόνια. Πριν από τη δεκαετία του ’40 στις εμποροπανηγύρεις πουλούσαν γεωργικά εργαλεία, σπόρους, ζώα και γενικά χρήσιμα πράγματα για την καθημερινή ζωή. Σήμερα στους πάγκους που στήνονται στα πανηγύρια, θα δούμε κάθε λογής καταναλωτικά προϊόντα. Από παιδικά παιχνίδια και ρούχα μέχρι μικροαντικείμενα και βιβλία.

Παρά τις τεράστιες κοινωνικές αλλαγές που γίνονται τα τελευταία χρόνια, τα ελληνικά πανηγύρια αποτελούν το πιο κοινό μέσο διατήρησης της παραδοσιακής κουλτούρας της κάθε περιοχής. Ολόκληρες οι πόλεις και τα χωριά μπαίνουν σε γιορτινή ατμόσφαιρα. Επισκέπτες ντόπιοι αλλά και ξένοι συμμετέχουν στο παραδοσιακό γλέντι με μουσική, χορό και τοπικά εδέσματα. Στην εποχή της εικονικής πραγματικότητας και των «κοινωνικών» συναναστροφών του πληκτρολογίου, τα πανηγύρια έρχονται να μας θυμίσουν ότι υπάρχει και η αληθινή ζωή.

Φωτογραφίες: Τηλέμαχος Γαροφαλλίδης – Από το πανηγύρι του Άγιου Μάμαντα Χαλκιδικής.

Κείμενο: Μιχάλης Μαγνήσαλης

Αν δεν είστε συνδρομητές μπορείτε να κάνετε την εγγραφή σας εδώ. Ακολουθήστε μας σε αυτή τη διαδρομή προς την ανακάλυψη και τη διάδοση της γνώσης.

– Η αναπαραγωγή, δημοσίευση, τροποποίηση, ή εκμετάλευση των φωτογραφιών, video, κειμένων και λογότυπων που περιλαμβάνονται στον παρόντα ιστότοπο για οποιαδήποτε χρήση προσωπική ή εμπορική χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια, απαγορεύται αυστηρά βάσει του Νόμου 2121/93 (όπως έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα) και των διεθνών συμβάσεων περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων.