– Του Τηλέμαχου Γαροφαλλίδη –

Η αγορά Μπεζεστένι (Bezesten), από τα γνωστότερα μνημεία της μουσουλμανικής αρχιτεκτονικής στη Θεσσαλονίκη.
Βρίσκεται στο Κέντρο της πόλης, στην Οδό Βενιζέλου, λίγο πιο κάτω από την Εγνατία. Είναι πολύ γνωστό κτίριο, με τους τρούλους του και τα μαγαζιά του, ωστόσο, πολύ λίγοι έχουν μπει μέσα και ακόμα λιγότεροι έχουν ανέβει στο πατάρι με την εξαιρετική οπτική.

Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1455 – 1459 μΧ υπό την ηγεμονία του Σουλτάνου Μεχμέτ Β΄. Χρησιμοποιούταν από τους Οθωμανούς για μια σειρά δραστηριοτήτων οικονομικού και εμπορικού χαρακτήρα από όπου πηγάζει και η σπουδαιότητα του στα πλαίσια της καθημερινότητας αλλά και σε πολιτισμικό επίπεδο.

Η αρχιτεκτονική του είναι χαρακτηριστική της Οθωμανικής τεχνοτροπίας του 15ου αιώνα ενώ συναντάται και σε άλλα παρόμοια κτίσματα στην Ελλάδα (Σέρρες) αλλά και στο εξωτερικό και κυρίως στα Βαλκάνια. Η ονομασία του σήμαινε “Αγορά Υφασμάτων” (από το τουρκικό bez = ύφασμα, bezesten).

Τα μπεζεστένια είναι κτίρια με συγκεκριμένα αρχιτεκτονικά στοιχεία, θολοσκέπαστα με 4, 6, 8, μέχρι και 20 τρούλους. Χτίστηκαν κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ιδιαίτερα τον 15ο και 16ο αιώνα. Η χρήση τους ήταν είτε αυτή της υφασματαγοράς είτε της αγοραπωλησίας πολύτιμων ειδών. Λέγεται ότι ήταν τόσος πολύς ο χρυσός αλλά και τα πολύτιμα πετράδια, που τη νύχτα έλαμπε όλη η κλειστή αγορά. Το πιο χαρακτηριστικό Μπεζεστένι του πρώτου αιώνα της τουρκοκρατίας, όπου είναι φανερή και η τεχνική των βυζαντινών είναι αυτό που βρίσκεται στη διασταύρωση των οδών Εγνατία και Βενιζέλου, εκεί που χτυπούσε η εμπορική καρδιά της πόλης. Εκεί που τα έργα στο μετρό έφεραν στο φως το βυζαντινό εμπορικό σταυροδρόμι.

Πριν την πυρκαγιά του 1917, που κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης, το Μπεζεστένι αριθμούσε 113 καταστήματα. Ήδη από τον 16ο αιώνα οι περιηγητές που πέρασαν από την πόλη, όπως ο Εβλιγιά Τσελεμπή, περιγράφουν το Μπεζεστένι ως μία από τις ομορφότερες αγορές των Βαλκανίων.

Το 1978 μετά τον μεγάλο σεισμό της Θεσσαλονίκης, κατά τη διάρκεια των εργασιών στους μολυβδοσκέπαστους θόλους του, βρέθηκαν χαραγμένες επιγραφές σε ελληνικά, τουρκικά, σλάβικα και γαλλικά, προφανώς από τους εργάτες που το κατασκεύασαν.
Το 1996 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ανακαίνισης και στερέωσης και έτσι διασώθηκε ένα σημαντικό οθωμανικό μνημείο.

Σήμερα έχει μέσα καταστήματα που πουλάνε υφάσματα, ανθοπωλεία, ραφεία κλπ. Νιώθεις ότι η εποχή δόξας έχει περάσει, ωστόσο σου αφήνει αυτήν την αίσθηση ότι ζεις λίγο από την ιστορία της πόλης.
Τα χρυσοχοεία έχουν μεταφερθεί εξωτερικά.

Φωτογραφίες – κείμενο: Τηλέμαχος Γαροφαλλίδης

– Η αναπαραγωγή, δημοσίευση, τροποποίηση, ή εκμετάλευση των φωτογραφιών, video, κειμένων και λογότυπων που περιλαμβάνονται στον παρόντα ιστότοπο για οποιαδήποτε χρήση προσωπική ή εμπορική χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια, απαγορεύται αυστηρά βάσει του νόμου 2121/93.