Στην περιοχή του Δενδροποτάμου, στη δυτική Θεσσαλονίκη, κρύβεται ένας χώρος ξεχασμένος και άγνωστος στο ευρύ κοινό αλλά με μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον. Πρόκειται για το «Κοινοπολιτειακό Ινδικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο Οδού Μοναστηρίου», το οποίο ανήκει στην Επιτροπή Στρατιωτικών Κοιμητηρίων της Βρετανικής Κοινοπολιτείας και φιλοξενεί Ινδούς που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, μέσω της συμμετοχής τους στο εκστρατευτικό σώμα των Άγγλων, που στάλθηκε και πολέμησε στο Μακεδονικό Μέτωπο.
Αναλυτικά, στο νεκροταφείο ενταφιάστηκαν -από το 1916 έως τις αρχές του 1920- 384 Ινδουιστές, 107 Ινδοί μουσουλμάνοι, 26 Σιχ αλλά και 1 έως 3 χριστιανοί. Πρόκειται για μια μοναδική περίπτωση, διότι δεν έχει καταγραφεί πουθενά στον κόσμο νεκροταφείο που να έχει ενταφιασμένους μαζί νεκρούς από διαφορετικές θρησκείες. Από αυτούς μόνο 17 ήταν κατώτεροι αξιωματικοί και 71 ήταν μάχιμοι στρατιώτες Πεζικού και Πυροβολικού. Η μεγάλη πλειοψηφία των θανόντων ήταν άμαχοι. Ανήκαν σε βοηθητικά σώματα όπως Indian Labour Corps (Σώμα Εργατών), Army Bearer Corps (Σώμα Στρατιωτικών Αχθοφόρων), Mule Corps (Σώμα Μουλαριών) και Supply and Transport Corps (Σώμα Εφοδιασμού και Μεταφορών).
Το νεκροταφείο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Robert Lorimer (1864 – 1929), ο οποίος τη δεκαετία του 1920 σχεδίασε και τα υπόλοιπα βρετανικά στρατιωτικά κοιμητήρια στη Μακεδονία. Αμέσως μετά την είσοδο του κοιμητηρίου βρίσκεται το μνημείο των Ινδουιστών, ένα πέτρινο οκτάγωνο κτίσμα, που περιέχει την τέφρα 220 πεσόντων. Πάνω στο μνημείο αναφέρονται τα ονόματα και οι ειδικότητες των νεκρών.
Σχετικά με τους τάφους των 384 ινδουιστών πρέπει να παρατηρηθεί ότι πρόκειται μάλλον για περιπτώσεις ατόμων που είχαν αποβιώσει σχεδόν όλοι σε διαφορετικές ημερομηνίες, καθώς όποτε υπήρχαν αρκετοί νεκροί ινδουιστές, αυτοί αποτεφρώνονταν, όπως συνέβη και με τους 220. Στα βορειοδυτικά υπάρχει ξεχωριστά και ένας μοναδικός τάφος – μνηνείο, που ανήκει σε αρχιλοχία μονάδας μεταγωγών, ο οποίος φέρει μεγάλη ταφόπετρα.
Ο κάθε τάφος συνοδεύεται από μια μικρή κάθετη μαρμάρινη εγχάρακτη ταφόπετρα, η οποία αναγράφει το όνομα, το σήμα, την μονάδα και την ημερομηνία θανάτου αλλά και μια ευχή, κυρίως στα αραβικά για τους μουσουλμάνους αλλά και στα ινδικά και στα πουντζάμπι.
Δεξιά της εισόδου υπάρχει ένα μνημείο για τους 130 αγνοούμενους Ινδούς στρατιώτες του Μακεδονικού Μετώπου, καθώς και για 33 αγνοούμενους Ινδούς του Βρετανικού Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού. Τα 163 ονόματα χαράχθηκαν επάνω σε μαύρο γρανίτη, ενώ στο μνημείο ξεχωρίζει η επιγραφή: “To the Glory of God in honoured memory the hundred and sixty three Indian soldiers, followers, and labourers of the British Salonika Force and of the Army of the Black Seas, whose names are here recorded” («Δόξα τω Θεώ εις μνήμην των εκατόν εξήντα τριών Ινδών στρατιωτών, ακολούθων και εργατών ης Βρετανικής Δύναμης Θεσσαλονίκης και της Στρατιάς της Μαύρης Θάλασσας, των οποίων τα ονόματα μνημονεύονται εδώ»).
Κείμενο: Γιώργος Πολύχρους
Φωτογραφίες: Μιχάλης Μαγνήσαλης
– Η αναπαραγωγή, δημοσίευση, τροποποίηση, ή εκμετάλευση των φωτογραφιών, video, κειμένων και λογότυπων που περιλαμβάνονται στον παρόντα ιστότοπο για οποιαδήποτε χρήση προσωπική ή εμπορική χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια, απαγορεύται αυστηρά βάσει του νόμου 2121/93.
