Το πανάρχαιο έθιμο των Κουδουνοφόρων

του Τηλέμαχου Γαροφαλλίδη

Η Διονυσιακή λατρεία και όλα τα παραδοσιακά δρώμενα σημάδεψαν την πολιτιστική ζωή των Ελλήνων αλλά και άλλων λαών όπως βλέπουμε σήμερα μέσα από τις διαδρομές τον κουδουνιών. Όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι συνεχίζουν με πίστη αλλά και περηφάνια να τηρούν και να αναβιώνουν κάθε χρόνο όλα αυτά τα έθιμα που χαρακτήρισαν τις περιοχές τους. Μακεδονία, Σκύρος, Ρουμανία, Scano di Montiferro (Σαρδηνία), Tricarico της Νότιας Ιταλίας, Allgäu της Βαυαρίας…….

Πρόκειται για πανάρχαια έθιμα με παγανιστικές διαστάσεις που κυρίως αναβιώνουν την περίοδο από 24 Δεκεμβρίου έως 7 Ιανουαρίου, την εποχή δηλαδή που τελειώνει ο χειμώνας και η γη φέρει νέους καρπούς, και πιο συγκεκριμένα παραμονή και ανήμερα των Θεοφανείων.

Σε αυτές εκδηλώσεις, που έχουν τις ρίζες τους σε διονυσιακά δρώμενα, κυριαρχούν οι μεταμφιέσεις, τα κουδούνια, τα τραγούδια, οι χοροί και οι αναπαραστάσεις. Όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι ο σκοπός αυτών των εκδηλώσεων, δεν είναι άλλος από την ευημερία, την καλή χρονιά, της καλή υγεία και την πλούσια σοδειά.

Η λατρεία του Διόνυσου σε ολόκληρο τον κόσμο, αποκαλύπτει την ανάγκη του ανθρώπου να απομακρυνθεί από τους κοινωνικούς περιορισμούς και να επιστρέψει στη φύση, γιορτάζοντας τις αλλαγές της. Σηματοδοτεί την τάση του ανθρώπου να ζει ανάμεσα σε άλλους ανθρώπους χωρίς κοινωνικές διακρίσεις με βάση το φύλο ή την κοινωνική τάξη. Επιπλέον, αποδεικνύεται το γεγονός ότι ο Διόνυσος ήταν θεός μοναδικός, θεός της συνύπαρξης όλων των μελών της κοινωνίας σε μια ατμόσφαιρα χαράς και ελπίδας, ακόμη και στη μετά θάνατον ζωή.

«Τα έθιμα του Δωδεκαήμερου», παρουσιάζουν ομοιότητες με τη Διονυσιακή λατρεία. Οι εορτασμοί εξυμνούν την έλευση της άνοιξης και τη γονιμότητα της γης. Το σύμβολο της μάσκας, που επικρατεί, κρύβει την ταυτότητα των ανθρώπων που τη φορούν και τους δίνει την ελευθερία να δρουν με αισχρότητα και παραλογισμό.

Οι μάσκες ή η ζωγραφική του προσώπου με λάσπη και τέφρα, οι φαλλοί και τα δέρματα ζώων θυμίζουν τους Σάτυρους και τους άλλους ακολούθους του Διόνυσου. Ένα άλλο παράλληλο με τη λατρεία του Διόνυσου είναι η μεταμφίεση των ανδρών σε γυναίκες που υπογραμμίζει την εξουσία και τη δυαδικότητα του αρχαίου θεού. Επιπλέον, η χρήση της μάσκας, οι οργανωμένες εκδηλώσεις και η δράση των ανδρών ως γυναικών φέρνουν στο μυαλό τις παραστάσεις του αρχαίου θεάτρου, οι οποίες είναι αλληλένδετες με τη λατρεία του Διόνυσου».

Οι Αράπηδες, τα Μπαμπούγερα, οι Μωμόγεροι, η Καμήλα είναι μερικά μόνο από τα έθιμα που αναβιώνουν μέχρι τις μέρες μας διατηρώντας αναλλοίωτες παραδόσεις αιώνων και κρατώντας ζωντανούς συμβολισμούς που σχετίζονται με την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων, τη γονιμότητα του ανθρώπου και την ευφορία της γης.

Φωτογραφίες – κείμενο: Τηλέμαχος Γαροφαλλίδης

Εγγραφείτε στο Blog μας δίνοντας μόνο το email σας για να λαμβάνετε κάθε νέο άρθρο την ώρα που δημοσιεύεται κάνοντας κλικ εδώ.

Αναζητήστε παλιότερα άρθρα στο αρχείο μας, κάνοντας κλίκ εδώ.

– Η αναπαραγωγή, δημοσίευση, τροποποίηση, ή εκμετάλευση των φωτογραφιών, video, κειμένων και λογότυπων που περιλαμβάνονται στον παρόντα ιστότοπο για οποιαδήποτε χρήση προσωπική ή εμπορική χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια, απαγορεύται αυστηρά βάσει του Νόμου 2121/93 (όπως έχει τροποποιηθεί μέχρι σήμερα) και των διεθνών συμβάσεων περί προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων.